توضیحات

بچه ماهی بیگهد

ماهی بیگهد یا همان کپور سرگنده یک گونه از ماهیان پرورشی آب شیرین و جز کپورهای آسیایی است.

این ماهی جز آن دسته از ماهیان پرورشی است که با استقبال بسیار زیاد مردم مواجه شده و سالانه نزدیک به ۴ میلیون تن در جهان تولید می شود که بزرگترین تولید کننده آن کشور چین است.

پرورش ماهی

ماهی بیگهد دارای سری بزرگ است که بسیاری از مردم به علت بزرگی سر این ماهی از خرید آن اجتناب می نمایند در حالی که این تصمیم اشتباه است و سر این ماهی علیرغم حجم زیاد بسیار سبک است. ماهی بیگهد بومی رودخانه های بزرگ و سواحل سواحل مرتبط آسیای شرقی است.

محدوده زیست آنها از شمال چین به سمت رودخانه آمور، که مرز میان چین و روسیه را تشکیل می دهد، گسترش یافته است، آنها به طور گسترده در خارج از قلمرو خود ، از جمله برخی رودخانه های ایالات متحده امریکا معرفی شده اند، کپور سرگنده دارای سرعت رشد بسیار سریع است که این ویژه گی باعث شده است جز اصلیترین گونه های ماهیان پرورشی دنیا قرار گیرد .

بر خلاف کپور معمولی ، که همه چیز خوار است ، این ماهی ۹۹ درصد از زئو پلانکتونهای حاضر در ستون آب که جز مرغوبترین غذاهای جانوری محسوب می شوند تغذیه می کند ، به همین دلیل گوشت ماهی بیگهد همواره داری کیفیت و مزه بسیار خوب و همچنین چگالی نسبتا بالاست.

اگر چه ماهی بیگهد در بسیاری از نقاط جهان زیست می کند ، اما در آمریکای شمالی بطور ویژه ای آن را به عنوان ماهی محبوب در رژیم غذایی غذایشان می شناسند.

با توجه به اینکه این ماهی در استخرها با تعداد کمتری نسبت به سایر کپور ماهیان پرورش می یابد ، این تعداد کم و همچنین نوع تغذیه اش باعث می شود سایز بزرگتری نسبت به سایر گونه ها داشته باشد که این ویژگی در هنگام انتخاب آن به عنوان یک غذا باعث راحت تر جدا شدن استخوان از گوشت ان هم هست، با توجه به اینکه به نسبت ماهی کپور نیاز به اکسیژن بالاتری دارد و همچنین کفزی نبودنش معمولا در آبهای بی کیفیت قادر به رشد مناسب نیست .

پرورش ماهی گرم ابی

و در صورت بی کیفیت بودن آب زود از بین می رود در نتیجه رشد این ماهی در مزارع از فاکتورهای نرمال بودن کیفیت آب در قسمتهای فوقانی محسوب می شود، نوع تغذیه این ماهی باعث شده که گوشت آن دارای مقدار قابل توجهی پروتئین، آهن، کلسیم و امگا ۳ می باشد که دوبار مصرف آن در طول هفته توصیه می شود .

محل اصلی زندگی این ماهی در رودخانه آمور می‌باشد . این ماهیان به صورت گروهی اقدام به تخم ریزی می‌کنند . تخم ریزی در هنگام سیلابی بودن رودخانه و گل آلودگی آن صورت می‌گیرد . دمای مناسب آب برای تخم ریزی ۲۵-۲۲ درجه سانتی گراد می‌باشد . تعداد تخم‌ها ۱۲ الی ۲۰ هزار عدد و قطر آن‌ها ۱٫۱-۱ میلی‌متر می‌رسد . تخم‌ها به صورت شناور در آبند و پس از ۱٫۵-۱ روز تبدیل به لارو می‌شوند .

لاروها پس از جذب کیسه زرده هنگامی که به طول ۸-۷ میلی‌متر می‌رسند ، تغذیه فعال خود را آغاز می‌کنند .

در محیط اصلی زندگی بلوغ جنسی در ماهیان نر ۷-۶ سالگی و در ماده‌ها ۸-۷ سالگی است .

بچه ماهی گرم ابی

بدن ماهی کشیده است و شکم گردی دارد این ماهی مناسب استخر هایی است که دارای حشرات هستند و میتواند آن ها را از بین ببرد گوشت این ماهی بسیار عالیست و کیفیت خوبی دارد و این ماهی رشد بسیار سریعی دارد .

پرورش ماهی کپور در چین و مصر حدود 4000 سال و در هند و اروپا 2500 تا 3000 سال قدمت دارد و مردم این دیار با انواع گونه های ماهی کپور و خواص بی نظیر آن از دیر باز آشنایی دارند .

اولین بارچینی ها بودند که تکثیر و پرورش ماهی کپور ، مصنوعی ماهی را ابداع کردند در این روش ماهی مولد کپور را از دریا صید و در کارگاههای مخصوص ، اسپرم ماهی نر را با تخمک ماده در آب لقاح میدادند . با وجود تاریخچه ی کهن پرورش ماهی کپور در سرتاسر دنیا هنوز علم پرورش مصنوعی آن نوپا و جوان است .

تا کنون بیش از 30 هزار گونه ماهی کپور در سراسر جهان شناسایی شده است ؛ که اینگونه ها بر اساس دمای آبی که در آن زندگی میکنند به دو دسته سرد آبی و گرمابی تقسیم میشوند : از مهمترین گونه های سرد آبی قزل الا و از گونه های گرمابی ماهی کپور را میتوان نام برد .

کمبود منابع آبی و همچنین نیاز مردم به تأمین مواد غذایی با ارزش و کیفیت بالا سبب گردیده که استفاده دو یا چند منظوره از آب در کشور همواره مطرح گردد که پرورش ماهی یکی از موضوعات مهم مطرح شده است . با توجه به اینکه کشور ما در قسمتی قرار گرفته که اکثر مناطق آن دارای آب و هوای گرم است بنابراین پتانسیل خوبی در زمینه پرروش ماهی کپور به عنوان مهمترین ماهی آبهای گرم وجود دارد .

در این مقاله قصد داریم گریزی به آموزش پرورش ماهی کپور به عنوان یکی از مهمترین گونه های ماهی بزنیم امید است که اطلاعات و آموزشهای این مقاله برای افراد علاقه مند رضایتبخش واقع گردد ؛

لطفا تا پایان این مقاله ما را همراهی بفرمایید :

کلیاتی پیرامون آشنایی با ماهی کپور :

ماهی کپور با نام علمی Cyprinus carpio و نام انگلیسی Carp متعلق به رده پرتو بالگان ( ماهیان استخوانی ) ، راسته کپور ماهی سانان و تیره کپور ماهیان است .

از مهمترین ویژگی ماهی کپور توانایی زندگی در آبهای گرم با دمای 20 تا 30 درجه سانتیگراد است به همین دلیل از دسته ماهیهای گرمابی به حساب میآیند .

مطلوبترین دما برای پرورش آنها 25 تا 28 درجه سانتیگراد است و هر چه این دما پایین میاید از فعالیت و اشتهای آنها هم کاسته میشود به گونهای که در دمای کمتر از 7 درجه سانتیگراد به خواب زمستانه میروند .

زیستگاه این ماهیان آبهای شیرین رودخانه ، دریاچه و چشمه هاست و بیشترین گونه های آب شیرین را تشکیل میدهند . این ماهیان در برابر تغییرات و شرایط آب و هوایی مقاومت بیشتری از خود نشان میدهند ؛ و قدرت تطابق پذیری بالایی در برابر شرایط سخت دارند .

به گونهای که پرورش ماهی کپور در آکواریوم و اسارت بسیار رایج است و میتوانند به راحتی خود را با این شرایط سازش دهند . ماهیان کپور همه چیز خوار هستند و بر اساس نوع گونهای که وجود دارد ممکن است گوشتخوار ، لجن خوار ، گیاهخوار و یا زئو پلانکتوخوار ( تکسلولهایی که به تاژکداران و مژکداران برمیگردد ) باشند ؛ و میتوانند از انواع کرم ، حشرات ، لارو و تخم ماهیان تغذیه کنند .

بیشترین منطقه پرورش ماهی کپور در ایران جنوب کشور به خصوص استان خوزستان است .

انواع گونه های ماهی کپور :

همانطور که اشاره شد بیشترین درصد ماهیان آبهای شیرین متعلق به خانواده کپور ماهیان است. از این خانواده بیش از 200 جنس ( سرده ) شناسایی شده که بیش از 1600 گونه ثبت شده دارد . از رایجترین گونه پرورشی خانواده کپور ماهیان میتوان کپور چینی و هندی را نام برد .

کپور ماهی چینی دارای 4 گونه مهم است که به شرح زیر میباشند :

1- کپور معمولی ( Cyprinus carpio ) : این ماهی به عنوان سردسته خانواده کپور ماهیان شناخته میشود ؛ و یکی از مهمترین ماهی استخرهای پرورشی محسوب میگردد . موطن اصلی کپور معمولی دریای سیاه در ما بین اروپا و آسیا است ؛ که در همین ناحیه به چین و ژاپن برده شد و اکنون در سرتاسر جهان این ماهی پرورش داده میشود ؛ و بیش از یک چهارم تولیدات ماهیان خانواده کپور ( ماهیان گرمابی ) را شامل میشود .

کپور معمولی دارای بدنی پهن با فلسهای طلایی رنگ است که در ایران به ان کپور طلایی میگویند همچنین در دو طرف پوزه دارای یک جفت سبیلک است . این ماهی همه چیزخوار است و این توانایی را دارد که از گیاهان ، جانوران ریز ، لارو کرمها ، حشرات و تخم ماهی تغذیه کند .

2- کپور نقرهای ( Hypophtalmichthys molitrix ) :

از خصوصیات ظاهری این ماهی دارای فلسهایی ریز به رنگ نقرهای است . رنگ بدن در ناحیه پشت سبز خاکستری و در قسمت پهلوها زرد مایل به سفید است ؛ و انتهای باله سینهای به باله شکمی نمیرسد و در این ناحیه یک حالت تیزی ایجاد میگردد . موطن اصلی این ماهی رودخانه های چین است . تغذیه این ماهی از گیاهان بسیار ریز تحت عنوان ریز شناورها است ؛ و با بارو سازی این گیاهان در استخرهای پرورشی ، تولید کپور نقرهای میتواند بازده اقتصادی خوبی داشته باشد .

کپور کله گاوی یا ماهی بیگهد

( Aristichthys nobilis ) : زیستگاه اصلی این ماهی رودخانه های چین است . رنگ بدن در این ماهی در پشت سیاه و در پهلوها زرد است و انتهای باله های ان سینهای از ابتدای باله ی شکمی عبور میکند . سراسر بدن کپور سر گنده یا بیگهد پوشیده از فلسهای گرد و درشت است . دهان این ماهی قابلیت ارتجاع دارد و پوزه آن از دو جفت سبیلک تشکیل شده است . این ماهی زئوپلانکتو خوار است ؛ که غذای اصلی این ماهی همین جانداران ریز هستند در صورت نبود این جانوران اجبار ًا روی به خوردن گیاه میآورند .

4- کپور علف خوار یا ماهی امور( Centonopharingodon idella ) :

این ماهی تحت عنوان ماهی آمور یا کپور علف خوار شهرت دارد ؛ که دارای بدنی کشیده بارنگی خاکستری در قسمت پشت و زرد مایل به سبز در پهلوها. باله های پشتی ناپیوسته و فلسها به صورت گرد و درشت میباشند . این ماهی قادر است به خوبی از گیاهان تالاب و استخرها تغذیه کند .

اصول پرورش ماهی کپور :

ازآنجایی که پرورش ماهی همانند سایر صنایع بدون رعایت اصول و فنون پرورش معنا پیدا نمیکند ، لذا رعایت اصول و نکات پرورش در دستور کار تمام پرورش دهنده ها بایستی قرار گیرد تا بتوانند بهترین نتیجه و عملکرد را به دست آورند ؛

که مهترین این اصول به شرح زیر میباشند :

1- خصوصیات و ویژگی های مناسب آب پرورش ماهی کپور : ازآنجاییکه ماهی در تمام مراحل زندگی خود با آب سر و کار دارد بنابراین آب باید دارای شرایط فیزیکی و شیمایی مطلوبی باشد که ماهی بتواند در آب زیست کند . شرح این خصوصیات به صورت زیر است :

الف- دمای آب : دمای مناسب جهت پرورش ماهی کپور 20- 28 درجه سانتیگراداست . البته مناسب ترین دما برای این ماهیان 25-28 درجه است . چنانچه دما در این محدوده ها بالا و پایین رود سبب کاهش عملکرد و یا حتی تلف شدن ماهی میشود .

ب- اسیدیته آب ( PH ) مناسب جهت پرورش کپور ماهیان 5/6 تا 9 است PH خارج از این محدوده باعث تلفات میگردد . اگر میزان اسیدیته آب پایین باشد باعث آسیب رسیدن به بافتهای بدن ازجمله آبششها میشود ؛ بنابراین کنترل و بررسی میزان PH آب بسیار ضروری است .

ج- میزان اکسیژن محلول در آب : یکی از اساسی ترین فاکتورها در بحث پرورش ماهی کپور غلظت اکسیژن محلول در آب است . میزان اکسیژن به عوامل گوناگونی همانند ارتفاع ، دمای آب ، شوری آب و… بستگی دارد ولی در هر صورت میزان اکسیژن کمتر از 1 میلیگرم در لیتر است ؛ که اگر کمتر از این رنج باشد سبب افزایش تلفات میگردد .

پرورش دهنده در شرایط استرس ، دمای بالا و گرمای زیاد و ضعیف بودن ماهیها باید به خوبی میزان اکسیژن محلول را بررسی کند زیرا در این شرایط ماهیها بسیار حساس هستند .

د- شوری آب : هر چه که آبشور تر شود سبب اشباع شدن اکسیژن میگردد . آبهای شیرین دارای درجه شوری 1/0 – 1 گرم در لیتر است . گرچه ماهیان کپور قادر هستند تا شوری حداکثر 9 را تحمل کنند اما شوری بالای 2 گرم در لیتر سبب کند شدن فرایند رشد در آنها میشود .

ه- شفافیت و عدم آلودگی آب : شفافیت و تمیزی آب تأثیر بسزایی در رشد و افزایش وزن ماهیان کپور دارد زیرا در این حالت ماهیان قادر هستند تا کف استخر را به وضوح ببینند و غذای خود را بتوانند به دست آورند .

از طرفی دیگر اگر آب از درجه شفافیت کافی برخوردار نباشد نور به خوبی از آن عبور نمیکند و رشد تولیدات بیولوژیک استخر با کندی مواجه میشود که این تولیدات به مرور در کف استخر تجمع و رسوب پیدا میکنند و سبب کاهش عمق استخر و افزایش آسیب به قسمتهای حساس بدن ماهی ازجمله آبششها میشوند .

2- انتخاب جایگاه مناسب برای پرورش ماهی کپور : تولید و بهره کافی بدون جایگاه و محل مناسب برای پرورش ماهی کپور امکانپذیر نخواهد بود . جایگاه و محلی مناسب است که بتواند شرایط ایده آل را برای رشد مطلوب و تولید اقتصادی و با حداقل بار محیطی فراهم نماید ( حداکثر عملکرد و کیفیت و حداقل هزینه و بار محیطی ). در این شرایط میتوان انتظار سود پرورش ماهی کپور را داشت .

قسمت عمده ای از سرمایه گذاری و هزینه های پرورش ماهی کپور صرف تهیه جایگاه نگهداری می شود و در صورتیکه به این موضوع اهمیت داده نشود ، ممکن است بر روی ماهیان که حیوان های آسیب پذیری هستند آثار نامطلوبی بگذارد .

در ساخت جایگاه و انتخاب محل پرورش ماهی کپور رعایت نکات زیر الزامی است :

محل پرورش ماهی باید در منطقه های احداث گردد که پرورش دهنده در تأمین آب مورد نیاز با مشکل مواجه نشود ( منبع مهم تأمینکننده آب شامل؛ رودخانه، چشمه، قنات و چاههای کشاورزی است ) . بررسی وضعیت اقتصادی منطقه و امکان فروش آسان محصولات . وجود راههای مناسب برای حمل و نقل نهاده ها ، خرید بچه ماهی و دسترسی به بازار فروش آنها .

محل پرورش ماهی کپور باید به گونهای ساخته شود که در محل سیلابها قرار نگیرد .

در دسترس بودن امکاناتی همانند برق و تلفن. و… امروزه در اغلب نقاط جهان برای صرفه جویی در میزان آب مصرفی و کاهش هزینه ها از سیستمهای متعددی استفاده میگردد ، سیستم هایی همانند احداث استخر ، حوضچه و… که روز به روز هم رایج تر و اهمیت آنها از بعد اقتصادی نمایان تر میشوند.

پرورش ماهی کپور در استخر کشاورزی یکی از راهکارهای مؤثر جهت پرورش ماهی با صرفه جویی در آب مورد نیاز است ؛ که این روش در کشور ما روزبه روز درحال توسعه و گسترش است .

در ساخت استخرهای پرورشی رعایت نکات زیر ضروری اسـت :

• شیب کف استخر باید به گونهای باشد که فضولات ماهی در کف استخر باقی نماند و همراه آب از استخر خارج گردد . بهترین شیب حدود 2 درصد است. • در بالای برجک استخر هواده قرار گیرد تا قبل از ورود آب به استخر از گازهای سمی پاکسازی گردد. • استخرها باید به گونهای ساخته شوند که امکان رفت و آمد برای ریختن غذا و صید وجود داشته باشد. • بیش از ظرفیت استخرها نباید بچه ماهی ریخت زیرا سبب تراکم ماهی ها و افزایش میزان مرگ و میر و تلفات میشود .

تغذیه ماهی کپور :

هزینه تغذیه در پرورش ماهی کپور حدود 60 درصد از هزینه های جاری را تشکیل میدهد . لذا پرورش موفقیت آمیز درگرو تهیه جیرهای مناسب بر اساس احتیاجات ماهیان است .

به گونهای که جیره قادر باشد در تمام مراحل و شرایط محیطی پرورش ، نیازهای ماهی را تأمین کند . بچه ماهی کپور در طول روز بایستی با 10 گرم خوراک در 6 وعده و ماهی های پرواری در 2 الی 1 وعده تغذیه شوند . مهمترین اشکال غذا در جیره ماهی کپور به صورت ؛ غذاهای تر ، غذاهای مرطوب و غذاهای خشک است . در این بین فرم غذاهای خشک رایج ترین نوع اشکال خوراک در تغذیه ماهی کپور است .

4- درجه بندی ماهیهای کپور :

در پرورش ماهی درجه بندی بر اساس وزن و سن یکی از مهمترین کارهایی است که پرورشدهنده در استخرهای پرورشی بایستی انجام دهد . با این روش ماهی های کم وزن و کم سن جدا از ماهی های درشت پرورش داده میشوند . با این کار علاوه بر مدیریت و کنترل راحت تر به توزیع و یکنواختی بهتر خوراک در بین تمام ماهی ها کمک میکند .

5- تراکم و ترکیب ماهیان کپور در استخر پرورشی :

بر اساس روشهای رایج ترکیب ماهیان کپور در یک استخر به زیر است: • کپور نقرهای 55% • کپور معمولی 25% • کپور سفید 5/12% • کپور سر گنده 5/7% Feeding carp در هر یک هکتار از استخر بین 3500 تا 5000 بچه ماهی میریزند . بهترین وزن بچه ماهی برای پرورش بین 20 تا 50 گرم است تا در زمان معین بتوانند به وزن Feeding carp خود برسند .

6- کود دهی استخرهای پرورشی : برای افزایش عملکرد و بالا بردن ظرفیت حاصل خیزی آب استخر از کودهای گوناگونی استفاده میگردد که مهمترین آنها عبارتند از کودهای

آلی ( انواع کودهای حیوانی ) و کودهای معدنی ( کودهای فسفا ِت، پتا ِس و از ِت ) .

کاربرد های استخر پرورش ماهی

استخر های پرورش ماهی از نظر کاربری به دو دسته زیر تقسیم میشود

1-استخر های پرورش ماهی اختصاصی این استخر ها به شکل اختصاصی جهت تولید و تکثیر ابزیان کاربرد دارند و معمولا آب خروجی از سیستم با عمل تصفیه مجددا وارد سیستم

میشود و در اشکال مختلف از نظر هندسی ساخته میشوند .

2-استخر های دو منظوره کشاورزی و پرورش ماهی

این استخر ها و حوضچه ها صرفا و به تنهایی جهت پرورش ماهی ساخته نمی شوند. در موارد زیادی استخر کشاورزی احداث میشود و در سالهای بعد از ساخت کشاورزان جهت پرورش ماهی اقدام میکنند .

1. در این استخر ها اب خروجی از سیستم پرورش ابزی وارد بخش کشاورزی میشود و بصورت غنی شده با کود طبیعی به سطح زیر کشت تزریق میشود که موجب افزایش حجم تولید و افزایش کیفیت انها میشود . تاثیر آبیاری با این اب خروجی در کاشت صیفیجات به سرعت در تولید و کیفیت محصولات دیده میشود .

انواع استخر پرورش ماهی با توجه به شکل آنها

– استخر های بتنی مسلح – استخر پیش ساخته

– استخر های کشاورزی ژئوممبرانی – استخر خاکی – استخر بلوکه چینی

پرورش ماهی کپور در استخر بتنی پرورش ماهی کپور در استخر کشاورزی

کلام پایانی:

شاید در درجه اول یکی از مهمترین دغدغه ها و مشکلات پرورش ماهی کپور برای یک پرورش دهنده بحث بازار مصرف آن باشد .

با توجه به خواص بی نظیر گوشت ماهی ( به دلیل بالا بودن میزان پروتئین و اسیدهای چرب مفید )سبب گردیده بسیاری از افراد جامعه رو به این حیوان پرخاصیت بیاورند و در سبد غذایی خود آن را جایگزین گوشت قرمز بنمایند؛ بنابراین یک پرورشدهنده بایستی بتواند با اصول مدیریت صحیح، نبض بازار مصرف و مشتریان خود را در دست بگیرد تا بتواند سود پرورش ماهی کپور را به جیب بزند .

برای ورود به پیج اینستاگرام مجموعه کپور فیش اینجا کلیک کنید

بچه ماهی بیگهد سایز 1, بچه ماهی بیگهد سایز 2, بچه ماهی بیگهد سایز 3, بچه ماهی بیگهد سایز 4, بچه ماهی بیگهد سایز 5, بچه ماهی بیگهد سایز 6

تهیه و تدوین مدیریت مجموعه کپور فیش مهندس اقایاری